We wtorek 11 lutego, oficjalnie wejdzie w życie rozporządzenie UE w sprawie opakowań i odpadów opakowaniowych na rok 2025/40 (PPWR). Obecnie około 40% plastiku wykorzystywanego w UE stanowi materiał opakowaniowy, a w 2021 roku każdy mieszkaniec UE wygenerował średnio 36,1 kg odpadów z opakowań z tworzyw sztucznych – co oznacza wzrost o 8,1 kg (29%) w porównaniu z poprzednią dekadą.
O rozporządzeniu w sprawie opakowań i odpadów opakowaniowych
To rozporządzenie, po raz pierwszy przyjęte pod koniec 2022 roku, zmienia i zastępuje dyrektywę 94/62/WE w sprawie opakowań i odpadów opakowaniowych (PPWD) z 1994 roku. Nowe przepisy zaczną obowiązywać od 12 sierpnia 2026 roku, czyli 18 miesięcy po ich uchwaleniu, a dyrektywa PPWD zostanie wtedy oficjalnie uchylona.
Zarówno PPWD, jak i PPWR regulują opakowania wprowadzane na rynek UE, jednocześnie określając środki dotyczące gospodarowania odpadami opakowaniowymi i zapobiegania ich powstawaniu.
Kluczowe elementy
Zgodnie z informacjami Komisji Europejskiej, kluczowe elementy nowego rozporządzenia obejmują:
- Ograniczenia dotyczące niektórych jednorazowych opakowań z tworzyw sztucznych, takich jak paczkowane owoce i warzywa o wadze poniżej 1,5 kg oraz jednorazowe porcje przypraw, sosów i cukru w hotelach, barach i restauracjach.
- Minimalizację wagi i objętości opakowań oraz wyeliminowanie zbędnych opakowań.
- Cele na lata 2030 i 2040 dotyczące minimalnej zawartości recyklatu w opakowaniach.
- Wymóg oferowania klientom możliwości przynoszenia własnych pojemników bez dodatkowych opłat dla lokali gastronomicznych.
- Ograniczenie substancji niebezpiecznych, w tym zakaz stosowania opakowań zawierających substancje per- i polifluorowane (PFAS), jeśli przekraczają określone progi.
Nowe przepisy wpłyną na wielu przedsiębiorców, w tym producentów opakowań, platformy e-commerce, detalistów i dystrybutorów. Obejmują one materiały opakowaniowe przeznaczone do użytku komercyjnego, domowego i przemysłowego, co oznacza, że ich wpływ będzie odczuwalny w wielu sektorach gospodarki. W związku z tym wdrożenie i długoterminowe skutki regulacji będą monitorowane w całej Europie.
Zacznij upraszczać swoje procesy już teraz!
Dlaczego problem odpadów opakowaniowych jest tak istotny?
Właściwe zarządzanie i redukcja odpadów opakowaniowych są kluczowe dla realizacji wielu celów środowiskowych UE, w tym pięciu z sześciu celów taksonomii UE:
- Łagodzenie zmian klimatu – w 2019 roku produkcja i utylizacja plastiku odpowiadały za około 3,4% globalnych emisji gazów cieplarnianych.
- Ochrona zasobów wodnych i mórz – około połowa odpadów morskich pochodzi z odpadów opakowaniowych.
- Przejście na gospodarkę o obiegu zamkniętym – od ponad 15 lat wskaźnik recyklingu odpadów opakowaniowych w UE pozostaje na poziomie 64–65%, a dla opakowań z tworzyw sztucznych wynosi jedynie 40,7%.
- Zapobieganie zanieczyszczeniom i ich kontrola – zarówno plastikowe, jak i papierowe opakowania mogą zawierać substancje szkodliwe i rakotwórcze, takie jak PFAS, według badań Environmental Defense Fund i Zero Waste Europe.
- Ochrona bioróżnorodności i ekosystemów – według Europejskiego Biura Ochrony Środowiska opakowania papierowe pozostają najczęściej wykorzystywanym materiałem opakowaniowym w UE i są jednym z głównych czynników wylesiania w Europie i poza jej granicami.
Poza zmianą materiałów: potrzeba systemowych rozwiązań
Zrównoważony rozwój opakowań jednorazowych nie zależy wyłącznie od wyboru materiału. Jak wyjaśnia Marco Musso, starszy specjalista ds. polityki gospodarki o obiegu zamkniętym w Europejskim Biurze Ochrony Środowiska:
PPWR – poprzez swoje zobowiązania do minimalizacji nadmiernych opakowań i redukcji substancji szkodliwych – stanowi znaczący krok w kierunku realizacji celów środowiskowych UE. Jest to jednak tylko jedna z części składowych koniecznych do zagwarantowania efektywności działań.
To badanie zwraca uwagę na problem stosowania nietransparentnych rozwiązań polegających na zastępowaniu jednorazowego materiału innym… Aby skutecznie zapobiegać powstawaniu odpadów, decydenci unijni muszą skupić się na ograniczeniu zbędnych opakowań i promowaniu efektywnych oraz wygodnych systemów rozwiązań wielokrotnego użytku.
Kwestia opakowań jest kluczowym elementem polityki rozszerzonej odpowiedzialności producenta (EPR), która rozszerza zakres działań obowiązujących przedsiębiorców, nakładając obowiązek zarządzania odpadami, które generują i wprowadzają na rynek sami producenci.
Kolejne kroki
Aby dowiedzieć się, jak EFF może pomóc w rejestracji Twoich opakowań i odpadów opakowaniowych w lokalnym systemie EPR, skontaktuj się z nami!
Więcej informacji na temat przepisów znajdziesz w pełnym tekście Rozporządzenia 2025/40 tutaj.
Źródła:
– Tom Neltner dla Environmental Defense Fund, 2021. „Beyond paper: PFAS linked to common plastic packaging used for food, cosmetics, and much more”.
– Hannah Ritchie dla Our World in Data, 2023. „How much of global greenhouse gas emissions come from plastics?”.
– Komisja Europejska (n.d.). „Packaging Waste”.
– Eurostat, 2024. „Packaging waste statistics”.
– Abou-Chleih dla Europejskiego Biura Ochrony Środowiska, 2023. „Paper-based food packaging at the centre of Europe’s waste crisis, new report reveals”.
– Parlament Europejski, 2018/2024. „Plastic Waste and Recycling in the EU: Facts and Figures”.
– Eurostat, 2024. „41% of plastic packaging waste recycled in 2022”.
