Rada Unii Europejskiej po wielu miesiącach prac, obrad i konsultacji, z dniem 11 marca 2025 roku dokonała oficjalnego zatwierdzenia pakietu zmian w zakresie podatku VAT w Unii Europejskiej – ViDA. W rezultacie tej decyzji konieczne będą zmiany w dyrektywie VAT oraz rozporządzeniach. Rozporządzenia wykonawcze w tym zakresie wejdą w życie po upływie 20 dni od ich publikacji w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej. Będą one obowiązywać automatycznie, przy czym należy pamiętać, że zmiany w dyrektywie VAT, aby doszły do skutku, wymagają wprowadzenia zmian w prawie przez każde z państw członkowskich Unii Europejskiej do ich własnych systemów prawnych.
Trzy główne filary zmian w ramach reformy ViDA (VAT in the Digital Age)
Jednoita rejestracja VAT w ramach Unii Europejskiej
W roku 2028 dojdzie do znacznego rozszerzenie mechanizmu odwrotnego obciążenia w zakresie Art. 194 Dyrektywy Unijnej VAT (reverse charge) przy sprzedaży towarów i usług na rzecz kontrahentów zarejestrowanych do VAT w innym kraju UE, przez dostawców, którzy na terytorium tego kraju nie posiadają stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej ani siedziby.
W tym samym roku, zostanie także poszerzony zakres systemu OSS (One Stop Shop) o przemieszczanie własnych towarów na terenie wspólnoty oraz wszystkie rodzaje sprzedaży B2C realizowane poza granicami kraju sprzedawcy.
Zmiany w zakresie obowiązków sprawozdawczości VAT oraz e-fakturowania
Od samego początku obowiązywania pakietu reform ViDA państwa członkowskie zyskają natychmiastowe prawo do wdrażania e-fakturowania, przy czym należy pamiętać, że w wielu państwach UE system e-fakturowania jest już wprowadzany, lub został wprowadzony. Należy pamiętać, iż w obecnym kształcie przepisy unijne przewidują, że faktura elektroniczna i faktura papierowa, są traktowane na równi, po wejściu reformy ViDA jedynym poprawnym rodzajem faktury posiadającej legitymację prawną, będzie e-faktura.
Wraz z rokiem 2030 zostanie wprowadzony obowiązek e-fakturowania w rozliczeniach transgranicznych w UE oraz obligatoryjne wymagania w zakresie cyfrowego raportowania (Digital Reporting Requirements) dotyczące transakcji wewnątrzwspólnotowych B2B, zastępujące obecne informacje podsumowujące z ang. European Community Sales List – ECSL.
W zakresie unijnego procesu fakturowania transakcji wewnątrzwspólnotowych, każda firma, będzie miała 2 dni na wystawienie e-faktury od momentu powstania obowiązku podatkowego, oraz dwa dni na przesłanie tych faktur do e-systemu fakturowego.
W roku 2035 dojdzie również do ujednolicenia istniejących krajowych systemów cyfrowego raportowania. Państwa posiadające zatwierdzone już rozwiązania (m.in. Włochy, Francja, Polska, Niemcy, Rumunia czy Belgia) będą musiały zapewnić ich zgodność z wytycznymi ViDA do tego terminu.
Zasady dotyczące rozliczania VAT w obszarze platform internetowych
W roku 2030, wejdą w życie wytyczne i przepisy w zakresie obowiązków raportowania transakcji przez platformy internetowe.
Obecnie platformy internetowe pośredniczące w sprzedaży towarów traktowane są jako domniemany dostawca towarów sprzedawanych przez firmy za ich pośrednictwem. Po wejściu w życie pakietu ViDA, zakres obowiązków platform internetowych zostanie rozszerzony o usługi noclegowe i transportu osób, jak również platformy internetowe będą traktowane jako domniemany dostawca w zakresie transakcji wewnątrzwspólnotowych B2B prowadzonych za ich pośrednictwem.
Chcesz dowiedzieć się więcej?
Skontaktuj się z nami już dziś!
Generalne założenia reformy ViDA
Cała reforma rozpoczęła się w dniu 8 grudnia 2022 roku – wtedy to Komisja Europejska przedstawiła oficjalny projekt reformy „VAT in the Digital Age” – ViDA. W taki sposób rozpoczął się proces konsultowania i negocjacji na forum Rady UE oraz w Parlamencie Europejskim przyszłego kształtu przepisów i regulacji, które miałyby obowiązywać w całej Unii Europejskiej w zakresie podatku VAT, sposobu opodatkowania i wymogów w zakresie tax/VAT compliance podmiotów gospodarczych, które działają na rynku międzynarodowym w ramach Unii Europejskiej.
Powodem rozpoczęcia rozmów na temat reformy podatków w tym zakresie w ramach Rady Unii Europejskiej i Parlamencie Europejskim, były ciągłe problemy Państw Członkowskich, które nie mogą sobie poradzić z olbrzymią luką VAT, nierzetelnymi firmami, czy „mafiami VAT-owskimi” które wykorzystują luki prawne, oraz złożoną sytuację, i albo nie płacą VAT od transakcji od których winny uiszczać podatek, albo wręcz prowadzą działalność przestępczą prowadzącą do wyłudzeń tego podatku w ramach Unii Europejskiej i jej nieefektywnych struktur w tym zakresie.
Główne elementy wielkiej reformy w zakresie pakietu ViDA:
- Wprowadzenie obowiązkowego systemu e-fakturowania (ang. e-invoicing) i raportowania w czasie rzeczywistym transakcji w ramach całej Unii Europejskiej, co ma na celu zmniejszenie luki w VAT i przyspieszenie procesu wymiany informacji między administracjami podatkowymi w UE.
- Rozszerzenie zakresu tzw. One Stop Shop (OSS) – czyli uproszczonego systemu rozliczania VAT – obecnie stosowanego w transakcjach B2C, tak aby obejmował także transakcje B2B, co ma ograniczyć liczbę rejestracji VAT w wielu państwach członkowskich Unii Europejskiej.
- Usprawnienie raportowania i wymiany danych pomiędzy organami podatkowymi państw członkowskich, a także rozszerzenie obowiązków w zakresie raportowania dla platform internetowych (m.in. w odniesieniu do krótkoterminowego wynajmu nieruchomości i usług przewozu osób).
- Dążenie do pełnej cyfryzacji rozliczeń VAT w UE, co ma ułatwić przedsiębiorstwom międzynarodowym funkcjonowanie na jednolitym rynku wewnętrznym oraz zwiększyć efektywność kontroli podatkowych.
Sposobem na wprowadzenie nowych regulacji i osiągniecie w rezultacie pożądanych efektów, ma być ujednolicenie przepisów i wymagań technicznych w całej UE, aby zminimalizować różnice w krajowych systemach raportowania, fakturowania i kontrolowania podatków.
Kogo dotyczą wprowadzane zmiany?
Głównymi zainteresowanymi wprowadzaną reformą powinny być przedsiębiorstwa prowadzące sprzedaż B2B i B2C na terytorium UE – zarówno zarejestrowane już w systemie OSS, jak i te, które świadczą usługi czy dostarczają towary na terenie różnych państw członkowskich.
Kolejną grupą podmiotów, które zostały wzięte pod „lupę” i których działalność jest przedmiotem zainteresowania władz podatkowych w całej Unii Europejskiej, są platformy cyfrowe (głównie dotyczące wynajmu krótkoterminowego i przewozu osób) – będą one objęte nowymi obowiązkami raportowania i poboru VAT w imieniu firm używających ich portali, do sprzedaży swoich towarów i usług.
W rezultacie wprowadzanych zmian wszyscy podatnicy prowadzący działalność w ramach Unii Europejskiej, zarówno wykorzystujący tradycyjne formy rozwiązań używanych do fakturowania i ewidencjonowania sprzedaży, jak i te podmioty, które już stosują e-fakturowanie, będą stopniowo zobligowane do wdrożenia obowiązkowego e-fakturowania i raportowania w czasie rzeczywistym transakcji gospodarczych w poszczególnych państwach członkowskich w ramach Unii Europejskiej.
Prowadzona reforma ViDA, w swoim zakresie, ma bardzo duży wpływ na dwa podstawowe kanały dystrybucji i rodzaje transakcji, B2B – ang. business to business oraz B2C – ang. business to consumer.
- W zakresie transakcji B2B – reforma wprowadzenia obowiązku e-fakturowania i raportowania w czasie rzeczywistym (tzw. real-time reporting), co z całą pewnością znacząco zmieni proces wystawiania i odbierania faktur między przedsiębiorcami. Zgodnie z założeniami ma zostać rozszerzona formuła One Stop Shop (tzw. OSS) także na transakcje B2B w celu ułatwienia rozliczeń VAT i uniknięcia rejestracji do VAT w wielu krajach w ramach Unii Europejskiej.
- Z kolei, jeśli chodzi o transakcje B2C – planowane zmiany wprowadzają dalsze uproszczenia w ramach OSS (lub IOSS w przypadku sprzedaży towarów importowanych o niewielkiej wartości) ma dojść do jeszcze większego ograniczenia formalności i liczby deklaracji składanych w różnych krajach. Dodatkowo należy się spodziewać zmian w sposobie poboru i raportowania VAT przy sprzedaży konsumenckiej usług na odległość.
Wpływ reformy ViDA na rejestracje VAT, deklaracje VAT, ESL, Intrastat
- Rejestracje VAT – w zakresie reformy ViDA, planowane rozszerzenie raportowania transakcji w ramach One Stop Shop (OSS) ma umożliwić przedsiębiorcom rozliczanie większego zakresu transakcji międzynarodowych pod jednym numerem VAT, a tym samym doprowadzi to do ograniczenia konieczność rejestracji do VAT w wielu państwach członkowskich.
- Deklaracje VAT – wprowadzenie zharmonizowanych wymogów co do raportowania w czasie rzeczywistym i e-fakturowania przełoży się na zmianę formy i częstotliwości przesyłania danych do organów podatkowych. ViDA zakłada, iż w rezultacie dojdzie z ujednolicenia w zakresie raportowania VAT w ramach Unii Europejskiej, szczególnie jeśli chodzi o transakcje wewnątrzwspólnotowe. Poszczególne kraje będą wdrażać systemy zbliżone do już funkcjonujących (np. polski KSeF, włoski SdI).
- ESL (ang. European Sales List) i Intrastat – docelowo część informacji raportowanych obecnie w deklaracjach ESL czy Intrastat będzie automatycznie pozyskiwana przez organy podatkowe z systemów e-fakturowania i raportowania w czasie rzeczywistym. Doprowadzi to w rezultacie do rezygnacji z obowiązku składania informacji podsumowujących ESCL/ESL i intrastat, które to dane będą pobierane z raportów składanych w zakresie VAT w ramach One Stop Shop.
